De bovenbalkfokwaarden voor exterieur worden berekend uit de onderbalkfokwaarden en representeren het fokdoel. Als het fokdoel wijzigt, kan de berekening van de bovenbalkfokwaarden vrij eenvoudig aangepast worden, vergelijkbaar met het aanpassen van de NVI. Iedere vijf jaar worden de fokdoelen met de leden van het stamboek vastgesteld en dat heeft voor exterieur geleid tot aanpassingen voor frame en uier. De wijzigingen in het fokdoel moeten leiden tot het gewenste type koe voor de komende 5 tot 10 jaar.

De fokdoelen voor frame en uier voor melkdoel zijn aangepast en zijn als volgt omschreven:

Frame: Een koe die in al haar lichaamsmaten wat groter is dan de huidige koe, alsook in balans qua hoogte-, breedte- en dieptematen. Dit is een koe die wat breder is in de voorhand, met meer inhoud, en een iets hellender en breder kruis. Koeien hoeven niet groter te worden, maar ook niet kleiner.

Uier: Een koe met een vaster aangehechte en ondiepe uier, een hogere achteruier met een sterkere ophangband, waarvan zowel de voor- als de achterspeenplaatsing niet nauwer hoeft en de achterspenen zelfs wijder mogen staan en spenen die niet langer of korter hoeven te zijn.

Voor type en beenwerk zijn geen aanpassingen gedaan voor melkdoel. Voor dubbeldoel zijn geen aanpassingen in de berekening van de bovenbalkkenmerken gedaan.

Waarom zijn frame en uier aangepast?

Bij het opstellen van het nieuwe fokdoel waren er aanpassingen nodig om het gewenste type koe te kunnen fokken. Voor frame was de wens om rekening te houden met hoogtemaat om de trend van koeien die steeds groter worden, te doorbreken. Verder wilde men koeien fokken die meer in verhouding zijn qua lichaamsmaten en die een licht hellend kruis hebben. Voor uier was de wens dat de uiers niet te ondiep worden, omdat dat bij de melkrobot problemen kan geven, en dat de uier voldoende capaciteit moet hebben om het melkvolume te kunnen herbergen.

Voor beenwerk werd gesteld dat de benen te recht worden van zijaanzicht. Toch is er niets  veranderd bij de berekening van beenwerk, omdat recht beenwerk al behoorlijk wordt afgestraft in de huidige berekening.

Belang van onderbalkkenmerken in frame en uier

In figuur 1 staat het belang van de verschillende onderbalkkenmerken in frame en uier. Voor frame is hoogtemaat nieuw en heeft een belang van 20%. Hiervoor is het belang van de overige kenmerken aangepast. Voor uier is het belang van uierdiepte gehalveerd naar 10% en is het belang van zowel vooruieraanhechting als achteruierhoogte met 5% verhoogd. In het E-hoofdstuk exterieur staat hoe alle bovenbalkfokwaarden uitgerekend kunnen.

Figuur 1. Belang van onderbalkkenmerken voor frame en uier bij melkdoel

 Welke stieren veranderen voor frame en uier?

Van de nieuwe fokwaarde frame profiteren stieren het meest als ze een gemiddelde hoogtemaat vererven met licht hellende kruizen en daarbij gelijke fokwaarden hebben voor hoogtemaat, voorhand en inhoud. Stieren die de fokwaarden voor hoogtemaat, voorhand, en inhoud meer in verhouding hebben en toch iets kleiner en smaller fokken, kunnen nu een fokwaarde frame boven de 100 scoren. Stieren die ver bovengemiddeld scoren voor alle framekenmerken (hoger dan 104), zullen nu verschillen in frame, omdat rekening wordt gehouden met hoogtemaat. De aanpassingen in frame hebben geleid tot een andere rangschikking van de stieren voor frame, waarbij stieren met framekenmerken rondom 104 de hoogste fokwaarden voor frame hebben.

Voor de nieuwe fokwaarde uier profiteren die stieren die hoge fokwaarden hebben voor vooruieraanhechting en achteruierhoogte, met nog steeds een bovengemiddelde fokwaarde voor uierdiepte. De aanpassingen bij uier zijn kleiner dan bij frame en de rangschikking van de stieren voor uier zal slechts in lichte mate veranderen.

Andere rangschikking

De aanpassingen voor frame en uier zorgen in meer of mindere mate voor een andere fokwaarde en daarmee verandert de rangschikking van de stieren voor deze kenmerken. De nieuwe fokwaarden voor frame en uier sluiten daarmee beter aan bij het gewenste fokdoel.